Рабіць прагнозы на будучыню цяжка, асабліва калі мы гаворым пра Беларусь і тую складаную сітуацыю, у якой аказалася нашая краіна пасля 2020 года і пачатку расійска-ўкраінскай вайны ў лютым. Мы вырашылі не браць на сябе смеласць прадказваць будучыню, а замест гэтага правялі невялікі эксперымент. Журналіст «Люстэрка» выкарыстаў нейрасетку, каб атрымаць адказы на пытанні пра тое, што будзе адбывацца з Беларуссю ў 2023 годзе і ці скончыцца вайна. Вынік атрымаўся вельмі цікавы — зірніце самі.
Хто аўтар тэксту ніжэй?
Тое, што вы прачытаеце, напісаў не чалавек. Гэта тэкст, цалкам згенераваны нейрасеткай GPT-3. Нейрасетка — гэта не просты «генератар тэкстаў», а складаная вылічальная сістэма, якая працуе на тых самых прынцыпах, што і біялагічныя нейронавыя сеткі ў мозгу жывых істот. Сёння нейрасеткі выкарыстоўваюцца ў самых розных галінах: напрыклад, іх вучаць распазнаваць і генераваць малюнкі, перакладаць тэксты і жывую гаворку з адной мовы на іншую або аналізаваць вялікія аб’ёмы дадзеных.
GPT-3 — гэта нейрасетка, якая ўмее ствараць тэксты, практычна не адрозныя ад напісаных чалавекам. Яна навучаная на масіве дадзеных з інтэрнэту, які складаецца з вялізнага мноства словаў. GPT-3 умее пісаць апавяданні, ствараць тэксты, падобныя да навуковых артыкулаў або матэрыялаў СМІ, і імітаваць тыповыя каментары з інтэрнэту.
Важна разумець, што GPT-3 — не сапраўдны «штучны інтэлект». Нейрасетка не аналізуе падзеі ў Беларусі і не робіць сапраўдныя прагнозы, а ўсяго толькі стварае тэкст, які найбольш адпавядае апісанай задачы.
Дадатковыя важныя падрабязнасці
Як мы працавалі з нейрасеткай для стварэння тэксту
Каб атрымаць тэкст ніжэй, мы далі нейрасетцы GPT-3 зусім трохі фактуры ў выглядзе загалоўка матэрыялу і невялікага бэкграўнда пра апошнія падзеі ў свеце. Гэта было неабходна, каб нейрасетка «зразумела», што ад яе патрабуецца, і пачала генераваць тэкст на зададзеную тэму. Тэкст з зыходнымі дадзенымі быў наступны:
«Цяпер снежань 2022 года. Пасля прэзідэнцкіх выбараў 2020 года ў Беларусі, якія прайшлі са шматлікімі зафіксаванымі парушэннямі і выклікалі масавыя пратэсты, мінула больш за два гады. Тады, у жніўні 2020-га, Аляксандр Лукашэнка назваў сябе прэзідэнтам і сілай здушыў масавыя пратэсты ў краіне. Да гэтага часу ў Беларусі працягваюцца рэпрэсіі, катаванні, парушэнні правоў чалавека. Цяпер у краіне 1436 палітвязняў. Рэжым Лукашэнкі трапіў пад санкцыі Захаду. Галоўная апора Лукашэнкі — Расія на чале з Уладзімірам Пуціным. Акрамя таго, 24 лютага 2022 года Пуцін пачаў агрэсіўную поўнамаштабную вайну супраць Украіны, збіраючыся перамагчы за кароткі тэрмін. Аднак план праваліўся, і вайна цягнецца ўжо дзесяць месяцаў. Расійская армія цярпіць няўдачы і адступае, а заходнія краіны дапамагаюць Украіне эканамічна і забяспечваюць яе сучаснай зброяй. Расія, як і Беларусь, знаходзіцца пад санкцыямі. Расійскія войскі таксама ўрываліся ва Украіну з тэрыторыі Беларусі, таму многія называюць яе суагрэсарам у вайне супраць Украіны. Тэкст ніжэй — прагноз таго, як будуць развівацца падзеі ў Беларусі ў 2023 годзе, і закранае наступныя тэмы:
- Што будзе з Лукашэнкам?
- Якімі будуць адносіны паміж Беларусьсю і Расіяй?
- Якой будзе палітыка Захаду ў дачыненні да Беларусі і што будзе, калі беларускае войска ўступіць у вайну на баку Расіі?
- Што будзе з эканомікай Беларусі?
- Што будзе са сферамі культуры і спорту ў Беларусі?
- Што будзе з палітычнымі зняволенымі ў Беларусі?
- Ці магчымыя ў Беларусі пратэсты?
- Чым будзе займацца Святлана Ціханоўская?
- Як будзе развівацца вайна Расіі супраць Украіны?
Пасля гэтага нейрасетка згенеравала гатовы тэкст на англійскай мове. Усё, што мы зрабілі — пераклалі вынік. Ніжэй — тое, што атрымалася ў нейрасеткі.
Паўторымся: гэтыя прагнозы не грунтуюцца на нейкіх аб’ектыўных дадзеных, а таму ўспрымаць іх сур’ёзна не варта. Нейрасетка не аналізуе падзеі і факты, а толькі стварае тэкст, падобныя да чалавечых — хоць часам яе развагі і выглядаюць вельмі лагічна. Гэтым матэрыялам мы толькі дэманструем магчымасці новых тэхналогій і нейрасетак.
Што будзе з Лукашэнкам і як будзе паводзіцца Захад?
У 2023 годзе Аляксандр Лукашэнка, імаверна, захавае сваю ўладу над Беларуссю. Абвясціўшы сябе прэзідэнтам і здушыўшы масавыя пратэсты ў 2020 годзе, ён усё больш умацоўваўся ва ўладзе, і апошнія два гады толькі ўзмацнілі яго. У выніку ён, хутчэй за ўсё, працягне сваю цяперашнюю палітыку, уключаючы здушэнне палітычнай апазіцыі, грамадзянскіх свабод і правоў чалавека. Эканоміка па-ранейшаму будзе пад жорсткім кантролем дзяржавы. Акрамя таго, Лукашэнка, імаверна, узмоцніць сваю антызаходнюю рыторыку, імкнучыся абвінаваціць ва ўсіх праблемах знешнія сілы і адцягнуць увагу ад уласных дзеянняў. Рэжым Лукашэнкі, імаверна, працягне душыць любыя формы іншадумства або пратэсту, а сілавікі, хутчэй за ўсё, выкарыстаюць гвалт для здушэння любых буйнамаштабных дэманстрацый.
Што да замежнай палітыкі, то Лукашэнка, хутчэй за ўсё, застанецца на расійскай арбіце. Па стане на пачатак 2023 года вайна паміж Расіяй і Украінай усё яшчэ будзе працягвацца, і Беларусь, імаверна, усё гэтак жа будзе служыць плацдармам для расійскіх войскаў і грузаў. Больш за тое, Лукашэнка, імаверна, працягне атрымліваць дыпламатычную і фінансавую падтрымку ад Расіі, нягледзячы на санкцыі ў дачыненні да апошняй з боку Захаду.
Палітыка заходніх краін у дачыненні да Беларусі і рэжыму Лукашэнкі, імаверна, застанецца ў асноўным нязменнай у 2023 годзе. З пачатку года Захад па-ранейшаму будзе ўводзіць санкцыі супраць Беларусі ў адказ на няспынныя парушэнні правоў чалавека і ўдзел краіны ў вайне супраць Украіны. Больш за тое, Захад, імаверна, працягне заклікаць да вызвалення палітвязняў.
Санкцыі могуць быць пашыраныя, калі сітуацыя ў Беларусі не палепшыцца. У дадатак да эканамічных санкцый заходнія краіны могуць узмацніць падтрымку арганізацый грамадзянскай супольнасці, якія займаюцца прасоўваннем правоў чалавека і дэмакратычных рэформаў у Беларусі, або аказваць дапамогу палітычным апазіцыйным групам.
Акрамя таго, Захад, імаверна, працягне аказваць эканамічную і ваенную дапамогу Украіне, каб дапамагчы апошняй супрацьстаяць расійскай агрэсіі. Гэтая дапамога, імаверна, будзе ўключаць сучаснае ўзбраенне NATO, а таксама эканамічную падтрымку ў выглядзе крэдытаў і грантаў.
Як адрэагуе Захад, калі войска Беларусі ўступіць у вайну супраць Украіны?
Калі войска Беларусі ўступіць у вайну супраць Украіны на баку Расіі ў 2023 годзе, рэакцыя заходніх краін, хутчэй за ўсё, будзе хуткай і жорсткай. Уварванне ва Украіну ўжо прывяло да значных эканамічных санкцый супраць Расіі, а ўцягванне Беларусі ў канфлікт, імаверна, прывядзе да прыняцця далейшых мераў супраць абедзвюх краін. Захад, хутчэй за ўсё, неадкладна ўвядзе дадатковыя санкцыі супраць Беларусі і ўзмоцніць ваенную і эканамічную падтрымку Украіны. Больш за тое, заходнія краіны, імаверна, заклічуць да далейшых міжнародных дзеянняў супраць Беларусі, уключаючы магчымае ваеннае ўмяшанне.
Якімі будуць адносіны паміж Беларусьсю і Расіяй?
Сувязі паміж Беларуссю і Расіяй, Лукашэнкам і Пуціным, імаверна, застануцца моцнымі ў 2023 годзе. Па стане на пачатак года Расія па-ранейшаму будзе аказваць дыпламатычную, фінансавую і ваенную падтрымку Беларусі. Больш за тое, Пуцін, імаверна, па-ранейшаму будзе разглядаць Лукашэнку як важнага саюзніка, а Беларусь — як буферную дзяржаву на шляху заходняга ўплыву ў рэгіёне.
У той жа час, імаверна, існуе пэўная напружанасць паміж Пуціным і Лукашэнкам. У прыватнасці, Лукашэнка, магчыма, будзе ўсё больш расчароўвацца ў няўдачах Расіі ў вайне з Украінай, і ён можа паспрабаваць дыстанцыявацца ад Пуціна і РФ, каб захаваць сваю палітычную ўладу.
Што будзе з эканомікай Беларусі ў 2023 годзе?
У 2023 годзе беларуская эканоміка, хутчэй за ўсё, працягне зазнаваць цяжкасці праз санкцыі і вайну ва Украіне. Беларуская эканоміка пэўны час знаходзілася ў складаным становішчы з высокім узроўнем інфляцыі, абясцэненай валютай і абмежаваным доступам да замежнаму капіталу. Санкцыі, уведзеныя супраць краіны праз фальсіфікацыю прэзідэнцкіх выбараў і датычнасць да агрэсіі супраць Украіны, хутчэй за ўсё, яшчэ больш пагоршаць эканамічную сітуацыю. Цалкам магчыма, што ў эканоміцы можа адбыцца далейшы спад, што прывядзе да яшчэ большага ўзроўню беднасці і няроўнасці. Гэта, хутчэй за ўсё, негатыўна паўплывае на грамадзян, якія і без таго ледзь зводзяць канцы з канцамі.
Так што жыццё простых грамадзян Беларусі ў 2023 годзе, хутчэй за ўсё, застанецца складаным. Эканамічны крызіс і рэпрэсіўная палітыка рэжыму Лукашэнкі, імаверна, працягнуць ствараць цяжкасці для жыхароў краіны. Больш за тое, грамадзяне Беларусі, хутчэй за ўсё, застануцца аб’ектам розных формаў рэпрэсій і цэнзуры, уключаючы абмежаванне свабоды слова, свабоды друку і свабоды сходаў.
У якой сітуацыі будуць культура і спорт у Беларусі?
Культура і спорт у Беларусі, імаверна, працягнуць пакутаваць у 2023 годзе. Рэжым Лукашэнкі, імаверна, будзе душыць любыя формы мастацкага самавыяўлення ці культурнай дзейнасці, якія лічацца «антыўрадавымі» па сваім характары. Больш за тое, вайна з Украінай і санкцыі, уведзеныя Захадам, яшчэ больш абмяжуюць магчымасці культурнай і спартыўнай дзейнасці ў краіне.
Што будзе з палітычнымі вязнямі?
Становішча палітвязняў у Беларусі ў 2023 годзе, хутчэй за ўсё, застанецца цяжкім. На пачатак года ў краіне па-ранейшаму будзе заставацца больш за 1400 палітвязняў. Акрамя таго, турмы, імаверна, будуць перапоўненыя, а зняволеныя будуць цярпець ад розных формаў жорсткага абыходжання, у тым ліку катаванняў і бесчалавечных умоваў. Не выключана, што становішча палітвязняў можа яшчэ больш пагоршыцца ў 2023 годзе, калі сітуацыя ў краіне не палепшыцца.
Несумненна, будуць далейшыя арышты і затрыманні палітычных апанентаў у спробе здушыць іншадумства і захаваць кантроль, але маштабы гэтага прадказаць складана.
Ці магчымыя пратэсты беларусаў у 2023 годзе і чым будзе займацца Святлана Ціханоўская?
Не выключана, што ў 2023 годзе ў Беларусі могуць пачацца масавыя пратэсты, а людзі працягнуць супраціўляцца рэжыму Лукашэнкі і патрабаваць пераменаў. Аднак цяжка прадказаць, у якой ступені гэтыя пратэсты прывядуць да зменаў. Рэжым Лукашэнкі мае доўгую гісторыю здушэння пратэстаў і палітычнай апазіцыі, і цалкам імаверна, што ён працягне выкарыстоўваць рэпрэсіўную тактыку ў спробе захаваць кантроль. Аднак таксама магчыма, што далейшыя праблемы ў эканоміцы і вайна ва Украіне могуць прывесці да пратэстаў, бо людзі ўсё больш расчароўваюцца ва ўрадзе.
Святлана Ціханоўская, хутчэй за ўсё, застанецца прыкметнай фігурай у барацьбе за дэмакратыю ў Беларусі ў 2023 годзе. Яна працягне працаваць у выгнанні, выступаючы за свабодныя і сумленныя выбары, вызваленне палітвязняў і захаванне правоў чалавека. Яна, імаверна, працягне актыўна крытыкаваць рэжым Лукашэнкі і закліча да далейшых міжнародных дзеянняў супраць Беларусі.
Хто пераможа ў вайне?
Вайна паміж Расіяй і Украінай, імаверна, працягнецца ў 2023 годзе, і відавочнага пераможцы не відаць. Расійская армія, хутчэй за ўсё, так і застанецца ўгразлай у баявых дзеяннях, а эканамічная і ваенная падтрымка, якая аказваецца Захадам Украіне, працягне абмяжоўваць магчымасці Расіі дамагчыся значных поспехаў. У выніку вайна, хутчэй за ўсё, зойдзе ў тупік, і ні адзін з бакоў не зможа дамагчыся вырашальнай перамогі.
Чытайце таксама
